Image
Banken in België investeren massaal in kernwapens
Illustratie: Margot Ceelen
Banken in België investeren massaal in kernwapens
Opinie
4 minuten

Volgens het recente internationale rapport ‘Don’t bank on the bomb’ investeren in de wereld 390 financiële instellingen samen 498 miljard dollar in 26 bedrijven die kernwapens, produceren, onderhouden of moderniseren.

Ook een aantal buitenlandse banken die in België actief zijn en de Belgische KBC-groep investeren nog steeds duizelingwekkende bedragen in kernwapens. Concreet investeert BNP Paribas 9 miljard dollar, Deutsche Bank meer dan 5 miljard dollar, ING 457 miljoen dollar en KBC 117 miljoen dollar in de meest obscene massavernietigingswapens ooit ontwikkeld.

Ondertussen promoten diezelfde banken graag dat ze ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen’. Ze zetten daarbij een aantal lovenswaardige, kleinschalige projecten uitgebreid in de kijker, en koppelen ze (selectief) aan de nieuwe Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de VN. Dat klinkt goed, welke klant wil zich niet associëren met kindercrèches en op daken gekweekte biologische groenten? Gemakshalve wordt het Duurzame Ontwikkelingsdoel 'Vrede' niet vermeld. Wat baten investeringen in Duurzame Ontwikkelingsdoelen als we de wereld kunnen opblazen? De impact van een bewuste of accidentele kernexplosie is immers zodanig catastrofaal voor mens en planeet, dat enige vooruitgang in de overige ontwikkelingsdoelen daarbij gewoon in het niet valt.

Het beleid van banken is dus manifest in tegenspraak met het beeld dat ze proberen op te hangen. En de banken weten eigenlijk zelf ook wel dat er iets grondig fout zit met hun investeringen, daarom hebben ze meestal een expliciet beleid inzake kernwapens. Maar zolang kernwapens grote winsten opleveren, wordt dat beleid voorzien van de nodige achterpoortjes om ‘uitzonderingen’ toe te laten.

BNP Paribas en ING rekenen kernwapens ondubbelzinnig tot de categorie controversiële wapens waarin principieel niet geïnvesteerd wordt… tenzij het ‘onze eigen’ kernwapens betreft! Investeringen in kernwapenprogramma’s van NAVO-landen vormen de enige uitzondering zo vermelden de voetnoten. De NAVO omvat echter wel drie van de vijf door het Non-proliferatieverdrag officieel erkende nucleaire staten. Het bondgenootschap beschikt zo over een arsenaal van meer dan 7400 kernkoppen.

Banken zoals KBC stellen dan weer dat ze investeren in bonafide bedrijven die maar voor een klein deel met kernwapens te maken hebben. Zouden ze dat argument ook gebruiken voor bedrijven die maar een klein beetje betrokken zijn in mensenhandel, kinderarbeid of clusterbommen? Zouden de klanten dat wel ok vinden? De indruk wordt gewekt dat kernwapens een normaal handelsproduct zijn, maar dat is dus absoluut niet het geval, zo leerden de kernexplosies boven Hiroshima en Nagasaki.

Het ultieme argument dat alle betrokken banken gebruiken is dat kernwapens, anders dan clusterbommen of chemische wapens, niet expliciet bij verdrag verboden zijn. Wapens met verarmd uranium zijn dat ook niet, maar dat belet banken niet om daar niet in te investeren wegens te controversieel.

Het klopt echter wel dat er een juridische lacune zit in het Non-proliferatieverdrag (NPV), de hoeksteen van het internationale kernwapenregime. Het NPV verplicht landen om te ontwapenen en verbiedt landen om steun te geven aan de ontwikkeling van kernwapens, maar expliciete deadlines en sancties ontbreken. Doch de geest van het verdrag is ondubbelzinnig: kernwapenstaten moeten ontwapenen en in ruil zullen andere landen geen kernwapens ontwikkelen. Investeringen in de ontwikkeling van nieuwe kernwapens helpen uiteraard niet om de doelstellingen van dit internationaal erkende verdrag te verwezenlijken.

Gelukkig wordt de juridische lacune volgend jaar eindelijk aangepakt. De internationale druk op financiële instellingen om hun relaties te verbreken met bedrijven die massavernietigingswapens produceren zal sterk toenemen. In maart 2017 zullen 123 landen onder VN-auspiciën beginnen onderhandelen over een kernwapenverdrag dat kernwapens - en ook de financiering ervan - expliciet verbiedt. Behalve onethisch zullen kernwapeninvesteringen dan ook 'slechte' investeringen worden.

Opvallend is de houding van de Belgische regering. De vertegenwoordigers van de Belgische diplomatie stemden in oktober jongstleden, tijdens het Eerste Comité van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties, principieel tegen een verdrag dat kernwapens moet verbieden. De Belgische regering pretendeert tijdens elke officiële verklaring en in haar regeerakkoord een kernwapenvrije wereld te willen, maar zet in de praktijk dus geen enkel minuscuul stapje om van kernwapens af te geraken. Het wordt tijd dat de wetgevende macht in België (het parlement) gebruik maakt van haar voorrechten om zelf kernwapens bij wet te verbieden.

De internationale druk op ons land en op onze banken zal zonder twijfel toenemen. En ook wij kunnen meehelpen om die kernwapenvrije wereld eindelijk te realiseren. Klanten kunnen immers een klacht sturen naar hun bank via BankWijzer.be.


Iets fouts of onduidelijks gezien op deze pagina? Laat het ons weten!

Thema
Land

Nieuwsbrief

Schrijf je in op onze digitale nieuwsbrief.