De nieuwe Unie
5 minuten

Sedert 1 december is het Verdrag van Lissabon in voege getreden. Deze stap werd lang tegen gehouden vooral door het 'neen' bij het Ierse referendum vorig jaar, en door de Tsjechische president die er een aantasting in zag van de nationale souvereiniteit. In het nieuwe verdrag blijft de Raad, of zeg maar de afgevaardigden van de nu 27 Lidstaten van de Unie, het laatste woord hebben. De beslissingsmacht in de Europese Unie ligt bij het Europees Parlement (EP) en bij de Raad van ministers, maar geen van beide kan wetgevende initiatieven nemen. Dat initiatiefrecht blijft bij de Europese Commissie.

(voor de uitgebreide versie van dit artikel, klik hier)

 

Voor sommige beleidssectoren heeft het Europees Parlement bovendien nog steeds hoegenaamd niets te zeggen, zoals voor het buitenlands en defensiebeleid. Voorheen was dat ook zo voor de zogenaamde ‘derde pijler’, dit is alles wat met justitie en binnenlandse zaken heeft te maken. Door het Verdrag van Lissabon kan het Parlement nu echter wel mee beslissen over de bepaling van het asiel- en migratiebeleid en niet langer de Raad alleen. Ook op het gebied van landbouw, structuurfondsen, handelsbeleid heeft het parlement zeggenschap. Voor het eerst krijgt de Unie ook een duidelijke competentie qua energiebeleid dat onder meer het functioneren van de energiemarkt moet verzekeren alsook de energiebevoorrading veilig stellen. Dat betekent dat het Europees Parlement ook op die terreinen net zoveel inspraak krijgt als de Raad van Ministers en voorstellen kan blokkeren. Het parlement wordt daarmee mede-wetgever.(i) Maar het democratisch deficit blijft nog wel altijd wegen, zoals reeds gezegd met name dat alleen de Commissie wetgevende intiatieven mag nemen, en niet het parlement. Er komen dus meer beleidsterreinen waarover beslissingen zullen genomen worden met gekwalificeerde meerderheid. Vanaf 2014 moeten 55% van de lidstaten die tezamen 65% van de bevolking vertegenwoordigen akkoord gaan om bepaalde besluiten te kunnen nemen, kwestie van de grote landen toch hun 'gewicht' te geven.

 

De militaire ontwikkelingen van de Unie krijgen nu ook een bijzonder verdragrechterlijke uitwerking. Er wordt een verplichting voor elke lidstaat in op genomen om het militair vermogen te vergroten, en de interventiedoctrine wordt verder bevestigd. De band met de NAVO – en dus met de militaire politiek van de Verenigde Staten – wordt ook opnieuw expliciet herhaald. Met andere woorden, het Verdrag van Lissabon verankerd de militaire optie, met nieuwe mogelijkheden van geavanceerde samenwerking militaire samenwerking tussen die lidstaten die er de capaciteiten toe hebben.

U herinnert zich nog wel, beste lezer, dat onze minister van buitenlandse zaken van toen, Karel De Gucht, leuk uit de hoek kwam met de stelling dat het Verdrag van Lissabon zodanig geschreven was dat men de vergelijking met de Grondwet nog moeilijk kon maken – en Frankrijk en Nederland de kans te geven geen referendum meer te organiseren zoals gedaan hadden met de Grondwet – maar dat het wel voor 95% hetzelfde was.

Van Rompuy

Met het Verdrag van Lissabon wordt de Europese Raad opgewaardeerd tot officiële 'instelling' van de Euroepse Unie. Dat was tot op heden niet het geval.Daarom wordt er ook gesleuteld aan het voorzitterschap van deze instelling: naast het roterende voorzitterschap van de lidstaten komt er een permanente voorzitter voor minstens tweeënhalf jaar. Hiervoor werd de christen-democraat Herman Van Rompuy aangeduid.

Etienne Davignon – vice-voorzitter van Suez-Tractebel en een van de mannen achter de Bilderberggroep – gaf in een interview met De Standaard zijn visie op de nieuwe benoemingen bij de Europese Unie, in uitvoering van het Verdrag van Lissabon.

Of de top van de Europese bedrijfswereld en financiële kringen een vinger had in de benoemingen?
ED: “Neen. Dit is een zuiver politiek proces. Het gaat immers niet over beleid.”
Over het weinig democratische beslissingsproces over deze topbenoemingen:
ED: “Verkiezingen of officiële kandidaturen liggen wat moeilijk omdat de kandidaat-voorzitter geen programma mag hebben. Anders is hij geen voorzitter meer, maar een baas. De voorzitter van de Commissie kan wel en programma hebben, want hij heeft initiatiefrecht.”

De voorzitter heeft inderdaad een institutionele rol om de Raad van 27 staatshoofden vlot te laten verlopen. Het algemeen beleid ligt voor een groot deel vast in het Verdrag van Lissabon: neoliberalisme, nieuwe afspraken rond beslissingsrecht (Raad, Commissie, Parlement) en een interventionistisch trans-Atlantisme.

Ashton

De Hoge Vertegenwoordiger heeft een duidelijk groter gewicht omwille van de verantwoordelijkheid van de Unie naar buiten uit, en bovendien wordt deze persoon ondervoorzitter van de Commissie. In die hoedanigheid moet ook het Parlement zijn zeg over deze benoeming hebben omwille van het wetgevend initiatiefrecht van de Commissarissen. Over Commissieleden wordt niet individueel gestemd in het Europees Parlement. De Commissie wordt als geheel voorgedragen en heeft als 'collectief' de goedkeuring van de Europese volksvertegenwoordiging nodig.

Er zal wellicht nog wat animo komen rond de aanstelling van de Britse Labour-barones, Catherine Ashton, wanneer ze zich moet verdedigen voor het Parlement in de tweede helft van januari 2010. Er wordt nu al een aanval ingezet op haar omdat ze ooit professioneel actief is geweest in de Britse vredesbeweging Campaign for Nuclear Disarmament (CND). Zo haalt The Economist een 'expert' aan in “Sovjet penetratie in het Westen” : “the worldwide disarmament campaign in the early 1980s was covertly orchestrated from Moscow.(ii) To a substantial extent it was also funded by the Soviet bloc”. Ze ondergroef op die wijze de veiligheid van Europa, heet het in (uiterst)rechtse kringen. Ashton zelf en ook de huidige leiding van de CND wijzen erop dat dit oude geruchten zijn die nooit werden bewezen.

Links

Het is van belang dat de linkerzijde van het politieke spectrum deze ontwikkelingen op Europees vlak goed weet in te schatten en na te gaan hoe ze in het kader van dit nieuwe politieke bestel van de Euroepse Unie – naast andere instrumenten voor analyse, sensibilisering, ideologische werk en politieke acties – de strijd weet te ontwikkelen voor meer sociale rechtvaardigheid en vrede. 

Georges Spriet

 

(i) http://www.ryckevelde.b

(ii)  Vrede vzw werd in de jaren '80 door artikels in de Gazet van Antwerpen dezelfde beschuldigingen voor de voeten geworpen. De hele anti-rakettenbeweging met de belangrijkste leden van het Overleg Centrum voor de Vrede namen de verdediging op van onze beweging.

zie ook:

Europese verkiezingen: een koekje van eigen deeg

Waarom is het Europees niveau van belang?

Partijprogramma's Europese Verkiezingen 2009

Europese verkiezingen wat nu?

en andere artikels die je vindt in de categroie 'Europa' van de sectie 'nieuws' in het hoofdmenu van deze website

 

 

 

 

 

 


Iets fouts of onduidelijks gezien op deze pagina? Laat het ons weten!

Land

Nieuwsbrief

Schrijf je in op onze digitale nieuwsbrief.