Image
De oorlog tegen terreur is nog lang niet voorbij
Foto: Jaime L. Wood, eucom.mil/forum/photos
De oorlog tegen terreur is nog lang niet voorbij
Artikel
5 minuten

Bidens focus op de terugtrekking uit Afghanistan zou de indruk kunnen wekken dat er een einde komt aan de ‘eindeloze oorlog’, maar het Pentagon heeft de militaire operaties elders opgedreven.

De strijd om Afghanistan te verlaten is bijna zo complex aan het worden als de oorlog zelf. De Biden-regering wil graag gaan, maar adviseurs in Washington waarschuwen dat de Taliban het opnieuw zullen overnemen en dat Al-Qaeda en Isis in staat gesteld zullen worden om vrij te opereren. De onafhankelijke Speciale Inspecteur-generaal voor Afghanistan, John Sopko, heeft zijn waarschuwing herhaald dat de Afghaanse militaire strijdkrachten er niet klaar voor zijn om de nationale veiligheid te verzekeren. Dit zou hooguit de terugtrekking van de VS kunnen uitstellen, misschien tot november in plaats van de huidige deadline van mei.

In het kader van de pogingen van de VS om een overeenkomst te sluiten met de Taliban, zouden de luchtaanvallen voor een welbepaalde periode kunnen gestaakt worden. Recente luchtaanvallen waren overigens niet gericht tegen de Taliban, maar tegen paramilitairen gelinkt aan Al-Qaeda die nog altijd actief zijn in het land.

Tijdens zijn eerste persconferentie in het Witte Huis op donderdag 22 maart, alludeerde president Biden op een vertraging, maar stelde hij dat hij zich niet kon inbeelden dat de troepen volgend jaar nog altijd in Afghanistan zullen zijn. Op dezelfde dag als deze persconferentie rapporteerde de bevelhebber van het VS Speciale Operaties Commando, generaal Richard Clarke, echter aan het Congres dat een aanwezigheid van de speciale eenheden in Afghanistan essentieel was omwille van de dreiging van de Taliban.

Tijdens zijn eerste persconferentie stelde president Biden dat hij zich niet kon inbeelden dat de troepen volgend jaar nog altijd in Afghanistan zullen zijn.

De rol van de Taliban en de impliciete erkenning dat Al-Qaeda nog altijd actief is in het land zouden normaal gezien betekenen dat de VS zijn troepen in het land houdt, maar bijna 20 jaar oorlog heeft de bereidheid om te blijven enorm verminderd.

Escalerend geweld

Op het eerste gezicht zou de drang om Afghanistan te verlaten, kunnen betekenen dat de VS zijn bredere ‘oorlog tegen terreur’ in regio’s waar Al-Qaeda, Isis of andere islamistische paramilitairen actief zijn, staakt. Maar de werkelijkheid is anders, zoals geïllustreerd wordt door het geweld dat de afgelopen weken gerapporteerd werd in een aantal andere landen.

Sinds 2017 verspreidde zich snel een islamistische opstand, aangewakkerd door lokale grieven, over de Cabo Delgado-provincie in het noordoosten van Mozambique. Zo’n 2700 mensen werden al gedood, bijna 670.000 mensen sloegen op de vlucht en bijna een miljoen mensen hebben een tekort aan voedsel. Het conflict is het afgelopen jaar verergerd, waarbij Save the Children een bijzonder gruwelijke toename van het aantal moorden op kinderen rapporteerde.

De verslechtering komt er in de nasleep van de vernietigende cycloon Kenneth, die in april 2019 wijdverspreide overstromingen veroorzaakte met de verwoesting van de gewassen tot gevolg. De Mozambikaanse regering heeft gereageerd door huurlingen in te schakelen om de opstand neer te slaan, maar richtte zich ook tot de VS voor hulp, te beginnen met een ontplooiing gedurende twee maanden van de Amerikaanse Speciale eenheden om plaatselijke mariniers op te leiden.

Volgens het eigen nieuwsblad van het Pentagon, Stars and Stripes, zijn de Mozambikaanse paramilitairen gelinkt aan Isis en werden ze op de lijst van buitenlandse terroristische groepen gezet, net zoals een andere islamistische rebellengroep in de Democratische Republiek Congo. Volgens Stars and Stripes bevestigde het Amerikaans Ministerie van Buitenlandse Zaken dat de Mozambikaanse groepering een serie van “grootschalige en gesofisticeerde aanvallen” georkestreerd heeft, met als belangrijkste resultaat de verovering van de strategisch belangrijke havenvan Mocimboa da Praia nabij de grens met Tanzania.

Terwijl de situatie in Mozambique verslechtert en de VS-betrokkenheid daardoor toeneemt, ontvouwt er zich een gelijkaardig scenario in de Sahel-regio van Noord-Afrika. De opstand daar is zich al jaren aan het ontwikkelen en strekt zich uit over een half dozijn landen, van Mauritanië in het westen tot Tsjaad, 3000 kilometer naar het oosten.

Terwijl de situatie in Mozambique verslechtert en de VS-betrokkenheid daardoor toeneemt, ontvouwt er zich een gelijkaardig scenario in de Sahel-regio van Noord-Afrika.

De CIA voltooide onlangs de constructie van een drone-basis in het noorden van Niger, wat ook handig is voor operaties tegen Isis-groepen over de grens, in het zuiden van Libië. Franse en Amerikaanse gewapende drones en speciale eenheden zijn al gestationeerd in Mali, maar konden de islamistische paramilitaire groepen in Niger nog niet onder controle krijgen. Op 15 maart kwamen 58 mensen om in een aanslag tijdens marktdag in Banibangou, aan de grens met Mali. Een paar dagen later werd er een nog zwaardere aanslag gepleegd, vermoedelijk door jihadisten, in de Tahoua-regio, waarbij ten minste 137 mensen het leven lieten.

Militaire campagne in Irak

Terwijl de Amerikaanse troepen hun aanwezigheid bestendigen en zelfs uitbreiden in het noorden en zuidoosten van Afrika, probeert Biden zich ook verder terug te trekken uit Irak en Syrië, maar dit blijkt eveneens problematisch. Een Amerikaanse denktank rond veiligheid stelt dat Isis territorium heeft ingenomen in centraal-Syrië en klaar staat voor een Ramadan-offensief. Nog belangrijker is dat er recente berichten zijn dat Isis opnieuw de controle heeft over grondgebied in Noord-Irak, in die mate dat er een grote militaire operatie gelanceerd is door Amerikaanse en Iraakse troepen.

Volgens ‘Air Force Magazine’, een publicatie van het VS-leger, werden er gedurende een periode van 10 dagen, 133 luchtaanvallen uitgevoerd op een grottencomplex in het berggebied Qarachogh, 50 kilometer ten zuidwesten van de Koerdische stad Erbil. ‘Military Times’ meldde dat deze campagne deel uitmaakte van een grotere operatie in samenwerking met de Iraakse luchtmacht, waarbij 312 luchtaanvallen uitgevoerd werden op 120 schuilplaatsen en 27 Isis-paramilitairen gedood werden. Een recent Pentagon-rapport schat dat er nog tussen de 8000 en 16.000 Isis-paramilitairen aanwezig zijn in Irak en Syrië. Recente acties tonen aan dat de conflicten met Isis, Al-Qaeda en andere gewapende groepen nog lang niet voorbij zijn.

Recente acties tonen aan dat de conflicten met Isis, Al-Qaeda en andere gewapende groepen nog lang niet voorbij zijn.

Of het nu in Irak, Syrië, Afghanistan, Mozambique, de DRC, Libië of Niger is, de ‘oorlog tegen terreur’ wordt voortgezet. Biden en zijn regering willen misschien dat er einde komt aan Isis, maar de VS en zijn bondgenoten, waaronder Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en andere NAVO-landen, creëren met hun strategie een verderfelijk nalatenschap, waarvan de oorsprong al grotendeels van eigen makelij was. Tot ze verder zullen kijken dan de standaard militaire reacties, en ze de onderliggende socio-economische ecologie van de opstand – die nog verergerd is door de gevolgen van de COVID-19 pandemie- zullen aanpakken, zullen de oorlogen nog voor vele jaren aanhouden.

Paul Rogers is professor Vredesstudies aan de Universiteit van Bradford (VK). Hij is de internationale veiligheidsadviseur van openDemocracy, waar dit artikel eerder verscheen.

 


Iets fouts of onduidelijks gezien op deze pagina? Laat het ons weten!

Thema

Nieuwsbrief

Schrijf je in op onze digitale nieuwsbrief.