Op 15 augustus startten Palestijnse gevangenen een hongerstaking om te protesteren tegen de onmenselijke behandeling in de Israëlische gevangenissen. De systematische psychische en fysische mishandeling van gevangenen vormt een van de redenen voor de hongerstaking.

In Israël zijn bepaalde foltertechnieken toegestaan. Het ultieme argument is dat van de ?tikkende bom?. De Israëlische mensenrechtenorganisatie B'Tselem heeft evenwel vastgesteld dat folteren eerder een routinepraktijk is. In een rapport uit 1998, dus nog voor de Al Aqsa Intifada, zegt B'Tselem dat in 85 procent van de verhoren die jaarlijks bij 1000-1500 gedetineerden zijn uitgevoerd, een of andere vorm van foltering is gebruikt. Zeer tragisch is de situatie van de naar schatting 400 gevangene minderjarigen, waaronder kinderen van 12 jaar en jonger! Zij zitten opgesloten in gewone gevangenissen, en in 20 procent van de gevallen bij volwassenen, wat meermaals geleid heeft tot mishandelingen. Een rapport van de Palestijnse afdeling van Defense for Children International Palestine onderzocht 50 gevallen van 10 tot 17 jaar die gearresteerd zijn in 2000-2001. Uit het onderzoek bleek dat 95 procent van hen zijn geslagen door soldaten tijdens hun arrestatie. De soldaten brachten met handen, voeten en geweren slagen toe over het hele lichaam. 88 procent is geslagen tijdens de overbrenging naar de verhoorcentra. In alle gevallen is er een of andere vorm van foltering gebruikt, zoals, fysiek geweld (o.a. met rubberen stokken), slaapdeprivatie, blootstelling aan extreme temperaturen, verbale en fysische dreigementen, blinddoeken en te strakke handboeien en ketenen van voeten. Een tienjarige jongen, Saddam Ali Issa Awad van de regio Hebron moest als gevolg van slagen aan zijn hand geopereerd worden.

Folteren is legaal, maar het binnenlands en internationaal protest zorgde ervoor dat de Landau-commissie in 1987 met aanbevelingen kwam over wat kan en niet kan. De Shabak (de Algemene Veiligheidsdienst of GSS) ging zich sinds het begin van de bezetting in 1967 te buiten aan zware foltermethodes tijdens het verhoor, de zogenaamde ?Duitse/Nazi-technieken?. Sindsdien zijn 66 Palestijnse gevangenen bezweken aan de gevolgen van zware mishandelingen. Het ging om stokslagen, elektrische shocks, branden met sigaretten, breken van vingers, etc. De Landau-commissie stelde dat het folteren moet beperkt worden, maar laat het gebruik van ?matige fysische druk? en ?niet-gewelddadige psychologische druk? tijdens het verhoren van Palestijnse gevangenen toe. Deze zijn al bekritiseerd door mensenrechtenorganisaties omdat ze nog altijd in strijd zijn met het internationaal recht. De regulering van de Landau-Commissie heeft bovendien niet verhinderd dat er tussen 1988 en 1998 nog altijd 18 gevangenen zijn overleden tijdens hun ondervraging. Ook een nieuwe uitspraak van het Israëlische Hooggerechtshof in september 1999 belet niet dat zeker sinds de Initifada fysieke en psychische mishandelingen schering en inslag zijn. Gerapporteerd zijn de Shabeh (de gevangen wordt met handen en voeten vastgebonden op een kleine stoel in een ongemakkelijke houding gedurende uren, soms dagen), dagenlange opsluiting in kleine cellen van 1 op 1 meter, gewelddadig schudden (in 1995 stierf Abdel Samed Hreizat als gevolg hersenletsels door het schudden veroorzaakt), extreme temperaturen, slagen, isolatie (gedurende maanden tot jaren), slaapdeprivatie (er zijn gevallen bekend van 8 dagen en meer), luide muziek (soms dagenlang met als gevolg hoofdpijn), ?kikkerhurken? (gebukt op de tenen staan met handen op de rug), deprivatie van voedsel of kledij in combinatie met verhinderen om wc te gebruiken, collaborateurcellen (mishandeling door valse ?medegevangenen? in de cel).

Hoewel het Israëlisch Hooggerechtshof verschillende van deze technieken heeft verboden, hebben mensenrechtenorganisaties vastgesteld dat ze sinds het uitbreken van de Intifada zeer regelmatig worden gebruikt.

Ludo De Brabander

Bron: Ribhi Qatamish en Nimer Shaban. Torture of Palestinian Political Prisoners in Israeli Prisons. Addameer Prisoners Support and Human Rights Association, oktober 2003

Meer info:
www.addameer.org
www.palestinemonitor.org
asp.alhaq.org/zalhaq/site/