De partijen spa, Groen, Open-VLD en CD&V dienden een alternatieve tekst in die vervolgens is goedgekeurd. Het GAPP is alvast “verheugd dat de grote lijnen van de motie werden behouden en reeds deels concreet werden uitgewerkt”, zij het dat een paar principes in de ‘alternatieve tekst van de stad’ gesneuveld zijn. Een evaluatie:

1. Hoewel er in deze motie rechtstreeks wordt verwezen naar het burgerinitiatief als aanleiding voor de motie is het begrip Apartheid eruit verdwenen. Apartheid is een gestructureerde en geïnstitutionaliseerde vorm van racisme die ook een aparte behandeling noodzaakt, zoals dat ook het geval was met de internationale campagne tegen Apartheid Zuid-Afrika. De VN heeft in maart van dit jaar nog geoordeeld dat er ook in Israël sprake is van Apartheid. Apartheid is een misdaad tegen de menselijkheid.

2. De ‘alternatieve motie’ legt heel erg de focus op het handels- en aankoopbeleid. In de motie van het burgerinitiatief gaat het over een set van maatregelen, waaronder ook de weigering om officiële contacten te hebben met vertegenwoordigers van een Apartheidsstaat. Dat staat er nu zo niet expliciet in.

3. Anderzijds is het goed dat de stad voortaan mensenrechten heel expliciet opneemt bij de uitvoeringsvoorwaarden in het ‘modelbestek’ van het aankoopbeleid van de Stad Gent. “De opdrachtnemer verklaart door het inschrijven op deze opdracht dat hij, zijn personeel/aangestelden en onderaannemers, zich tijdens deze opdracht zullen onthouden van iedere (on)rechtstreekse inbreuk op het EVRM en, meer algemeen, op internationale mensenrechtenstandaarden, ongeacht of deze inbreuk verband houdt met deze opdracht zelf. Hij onderschrijft ten volle deze verplichting en erkent te weten dat deze inbreuken aanleiding kunnen geven tot sancties”, zo klinkt het in het eerste punt van het besluit van de stad Gent.

4. Ook positief is dat de gemeenteraad de ernst van de verschillende EU- & VN-rapporten en uitspraken van het Internationaal Hof van Justitie onderstreept evenals de vaststelling dat “de situatie voor de Palestijnen in bezet gebied niet wettelijk en onhoudbaar is, daar Israël het Internationaal en Humanitair recht schendt.”

Conclusie:

Deze motie is een belangrijke stap vooruit. De Stad engageert er zich toe om in het volgende bestuur de SDG’s (Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de VN) “als leidraad en de mensenrechten als rode draad” op te nemen in het Gentse beleid. Zo vraagt de motie o.m. “om de wetgeving rond overheidsopdrachten op de voet te volgen en om het ambitieniveau inzake mensenrechten – globaal en dus breder dan enkel de Palestijns- Israelische kwestie die de aanleiding vormt voor deze motie - naar boven bij te stellen.” Gent roept bovendien de Europese Unie op om “met aandrang op werk te maken van de nodige initiatieven inzake handelsverdragen en richtlijnen m.b.t. openbare aanbestedingen om sociale, duurzame en ethische criteria inclusief mensenrechten af te dwingen” en wil met het volgende bestuur alvast het initiatief nemen om met andere steden en gemeenten werk te maken van “gedeelde en overeenkomstige criteria.”

Dit voorgenomen beleid kan nog verder aangescherpt en verbreed worden. Ook politieke contacten en initiatieven dienen onderworpen te worden aan ethische en politieke criteria. Een volgende stap bestaat er uit om de stad Gent effectief racisme- en Apartheidsvrij te verklaren.

Hierna de tekst van de ‘alternatieve motie’ die de gemeenteraad van 19/11/2018 heeft goedgekeurd:

“Het voorstel van burgers: Gent uitroepen tot “Stad, Vrij van Israëlische Apartheid” werd ingediend op 7 september 2018 bij het Stadsbestuur, waarbij gevraagd wordt aan de gemeenteraad dat de Stad Gent een motie aanneemt waarbij ze zich uitroept tot “Stad, Vrij van Israëlische Apartheid”.

De gemeenteraad neemt akte van initiatief van burgers dat op de gemeenteraad van 22/10/2018 werd toegelicht door de indiener (GAPP). De gemeenteraad juicht initiatieven van burgers toe, maar stelt vast dat de periode van één maand om te reageren, vastgesteld door het gemeentedecreet, bijzonder krap is. Deze periode, vlak na gemeenteraadverkiezingen en vlak voor een nieuwe legislatuur, leent zich niet eenvoudig om verregaande nieuwe beleidsmaatregelen te nemen.

Als voorzitter van Eurocities, als lid van Mayors of Peace, ECCAR, als Europese hoofdstad van eerlijke en ethische handel, heeft stad Gent een voorbeeldfunctie en is dan ook evident dat stad Gent in het beleid en aankoopbeleid gevolg aan geeft. 

In hun oproep wijzen het GAPP, Amnesty International en 11.11.11 op verschillende EU- & VN-rapporten en uitspraken van het Internationaal Hof van Justitie en stellen zij vast dat de situatie voor de Palestijnen in bezet gebied niet wettelijk en onhoudbaar is, daar Israël het Internationaal en Humanitair recht schendt. De gemeenteraad onderstreept de ernst van de genoemde rapporten en justitiële organen.

De gemeenteraad neemt ook akte van het advies van de stedelijke adviesraad STANZ van 7/11/2018, die de geest van het voorstel van burgers onderschrijft, maar herformuleert en gaat in op het advies om een algemeen mensenrechtenbeleid uit te werken. De gemeenteraad kan en wil het respecteren van de mensenrechten in haar beleid niet verengen tot enkel het conflict tot de bezetting van Palestina door Israël. De gemeenteraad oordeelde op 22/10/2018 dat het niet aan hen toekomt om ten volle het debat te voeren over de bezetting van Israël in Palestina.

Gent is een stad die niet wegkijkt bij ongelijkheid of onrechtvaardigheid. Internationale solidariteit en eerlijke handel zijn voor Gent belangrijke waarden.

Als Gentse gemeenteraad hebben we weinig rechtstreekse impact op internationale conflicten. De gemeenteraad van Gent verklaarde zich bevoegd voor de zaken waar het lokaal bestuur bevoegd voor is, zoals het aankoopbeleid van de Stad. Dit aanbestedingsbeleid dient te handelen binnen het kader van nationale en Europese regelgeving, dat weinig speling mogelijk maakt.

Daarom besluit de gemeenteraad:

1. Een extra clausule op te nemen bij het modelbestek bij de uitvoeringsvoorwaarden:

“De opdrachtnemer verklaart door het inschrijven op deze opdracht dat hij, zijn personeel/aangestelden en onderaannemers, zich tijdens deze opdracht zullen onthouden van iedere (on)rechtstreekse inbreuk op het EVRM en, meer algemeen, op internationale mensenrechtenstandaarden, ongeacht of deze inbreuk verband houdt met deze opdracht zelf. Hij onderschrijft ten volle deze verplichting en erkent te weten dat deze inbreuken aanleiding kunnen geven tot sancties”.

2. Aan het volgend bestuur vragen we om de wetgeving rond overheidsopdrachten op de voet te volgen en om het ambitieniveau inzake mensenrechten – globaal en dus breder dan enkel de Palestijns- Israelische kwestie die de aanleiding vormt voor deze motie -  naar boven bij te stellen, wanneer de kans zich voordoet bij wijzigingen aan deze wetgeving.

3. Het huidige kader voor beleggingen, financiering en pensioenfondsen van de Stad Gent zal in de zeer nabije toekomst bijgesteld worden om nog meer tegemoet te komen aan duurzaam beleggen. Het zou goed zijn als Gent hierin een voortrekkersrol opneemt. We vragen aan het nieuwe bestuur om de adviesraad STANZ te betrekken bij dit proces.

4. Aan het volgend bestuur wordt gevraagd algemene regels voor het kiezen van partners voor samenwerkingen en initiatieven uit te werken. Deze moeten worden opgesteld volgens alle regels van behoorlijk bestuur, met respect voor het gelijkheids- en transparantiebeginsel. Er kan gekeken worden naar een algemeen statement waarbij aan gelijk welke partner dezelfde eisen inzake respect voor mensenrechten worden gesteld. We raden aan om ook de adviesraad STANZ hier nauw bij te betrekken.

5. Inzake mensenrechtenbeleid vragen we aan het volgende bestuur om, o.a. ook in opvolging van het memorandum van de STANZ, de SDG’s als leidraad en de mensenrechten als rode draad te nemen voor het lokaal Gents beleid. We vragen het nieuwe bestuur ook hier samen te werken met adviesraad STANZ.

6. Stad Gent, als Europese hoofdstad van eerlijke en ethische handel moet de ingeslagen weg en pionierswerk verderzetten. Dit focust zich hoofdzakelijk op sociale rechten, een belangrijke tak binnen de mensenrechten.

7. De gemeenteraad roept de hogere niveaus, met name het Europese, met aandrang op werk te maken van de nodige initiatieven inzake handelsverdragen en richtlijnen m.b.t. openbare aanbestedingen om sociale, duurzame en ethische criteria inclusief mensenrechten af te dwingen.

8. Vraagt dat het volgend bestuur samen met andere steden en gemeenten (in Vlaanderen, België of Europa via het Europees stedennetwerk Eurocities) werkt aan gedeelde of overeenkomstige criteria. Door in verschillende steden te werken met een set criteria kan een verandering in de markt teweeg gebracht worden. De VVSG lijkt in deze de partner bij uitstek om dit te bewerkstelligen."