Een Turks gerechtshof heeft vandaag de schorsing van de gevangenisstraf van vier voormalige Koerdische parlementsleden - waaronder Leyla Zana - en hun onmiddellijke vrijlating bevolen.

De procureur van het Hof van Cassatie had maandag geëist dat het vonnis van 15 jaar gevangenisstraf - dat tien jaar geleden tegen de vier ex-parlementairen was uitgesproken en dat onlangs op 21 april door het Hof van de Staatsveiligheid van Ankara werd bevestigd “ omwille van een procedurefout vernietigd diende te worden. Volgens de procureur hadden de voormalige Koerdische volksvertegenwoordigers na de nieuwe kennisgeving van de akte van inbeschuldigingstelling moeten verhoord worden. Hij beschouwde het feit dat degenen die tijdens het eerste proces tegen Leyla Zana en haar collega's hadden getuigd nu opnieuw werden opgeroepen terwijl de verdachten tijdens het tweede proces niet waren opgeroepen eveneens als een procedurefout.

De vier Koerdische parlementsleden van de pro-Koerdische partij van de Democratie (DEP, ontbonden in 1994) waren tijdens het eerste proces in 1994 veroordeeld wegens steun aan de clandestiene Koerdische Arbeiderspartij (PKK).

Deze eerste veroordeling werd in Europa fel veroordeeld. Zo werd Leyla Zana voor de Europese Unie een testcase van de wil van Turkije om te democratiseren. In 1995 kreeg zij van het Europees Parlement de Sakharov prijs van de Rechten van de Mens.

In 2001 oordeelde het Europees Hof van de Mensenrechten dat het origineel proces van Leyla Zana en haar collega's oneerlijk was. Het Europees Hof uitte kritiek op het feit dat de beschuldigden niet al hun getuigen hadden kunnen oproepen en dat de aanklager te lang op zich had laten wachten om de nieuwe aanklachten tijdens het eerste proces mee te delen. In 2003 maakte het Turkse parlement in het kader van de pro-Europese hervormingen dan een nieuw onderzoek mogelijk voor de veroordeelden wiens proces door het Europees Hof als oneerlijk werd verklaard.

In maart 2003 ging een nieuw proces van start voor Leyla Zana, Hatip Dicle, Orhan Dogan en Selim Sadak. Van in het begin was dit proces een schijnvertoning dat meer dan een jaar zou aanslepen. Hun hoofdadvocaat, Yusuf Alatas, stelde het nieuwe verdict van 21 april 2004 van het Hof aan de kaak en preciseerde dat de verdediging in beroep zou gaan bij het Hof van Cassatie, en indien nodig bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg. "De rechters hebben met vooroordelen gehandeld (...) Wij hebben dertien maanden lang voor niets gewerkt,"ﾝ verklaarde M. Alatas die vond dat dit nieuwe proces niet eerlijker was verlopen dan het eerste.

Ook de Europese Commissie tilde zwaar aan de (her)veroordeling van het voormalige Koerdische parlementslid Leyla Zana en drie van haar collega's tot 15 jaar cel. "Als de uitspraak niet wordt gecorrigeerd, zal dit de kansen van Turkije voor de start van onderhandelingen over EU-lidmaatschap in december sterk doen dalen,"ﾝ zei de woordvoerder Jean-Christophe Filori van de EU-commissaris voor Uitbreidingszaken, Günter Verheugen.

Turkije hoopt in december 2004 groen licht te krijgen van de Europese leiders voor de start van EU-toetredingsonderhandelingen. Ook de aankondiging van de Koerdische Arbeiderspartij (PKK) op 1 juni om een einde te maken aan het eenzijdige bestand, dat de Koerdische organisatie sinds 1999 in acht neemt, heeft zeker een belangrijke rol gespeeld in de beslissing tot vrijlating van de Koerdische parlementsleden. De Turkse autoriteiten zullen het dan ook niet nalaten om de vrijlating van de vier Koerdische parlementairen en het einde van het staakt-het-vuren aan te grijpen om de Koerden opnieuw in een slecht daglicht te stellen, in de zin van 'terwijl wij mensen vrijlaten en Koerdische Tv-programma's (slechts 15 minuten per week!) uitzenden, nemen de Koerden opnieuw de wapens op!'

Direct na de uitspraak van het gerechtshof stelde de Turkse minister van justitie Cemil Cicek dat 'de Europese Unie nu geen excuses meer hebben om de toetreding van mijn land te weigeren...Diegenen die voorwendsels zoeken om de toetreding van Turkije tot de Europese Unie te weigeren, hebben met dit verdict hun laatste troef verloren,"ﾝ zei de minister, geciteerd door het agentschap Anatolia.

Derwich M. Ferho van het Koerdische Instituut: "Dit alles bewijst nogmaals dat de Turkse autoriteiten schijnheilig zijn en de rest van de wereld voor de zoveelste keer willen bedriegen. Turkije verandert niet in positieve zin omdat het echt nodig is maar omdat ze onder druk wordt gezet. Zolang de mentaliteit van de Turkse staat en haar vertegenwoordigers niet grondig wijzigt, geloof ik niet in deze cosmetische veranderingen"

(Bericht van het Koerisch Instituut te Brussel - 02/230.89.30)