Olie Malvinas van slechte kwaliteit

01/05/2010 - Georges Spriet

8 minuten

Britse olieboringen rond de Malvinas doen spanning met Argentinië stijgen

Recent kwam de Britse olie-onderneming Desire Petroleum met de melding dat de opgepompte olie rond de Falkland/Malvinaseilanden van slechte kwaliteit is, dat er minder olie is dan de ramingen aangeven, en dat bovendien de exploitatie met ernstige technische problemen kampt. Intussen is de spanning tussen Buenos Aires en Londen rond deze betwiste eilandengroep opnieuw gestegen. In Londen haalde men de oude oorlogstaal van de jaren 1980 weer boven.

Malvinas voor de Zuid-Amerikanen, Falklands voor de Europeanen. Het betreft een groep miniscule eilanden op zo'n 450 km van de Argentijnse zuidkust. Begin van het jaar verwierp de Britse regering een zoveelste soevereiniteitsaanspraak van Argentinië over de eilanden. De discussie over een eilandengroep met schapen als voornaamste bewoners draait natuurlijk niet om die graasweiden op zich, noch om de visgebieden. 28 jaar geleden werd om de eilanden oorlog gevoerd tussen Groot-Brittannië en Argentinië: zowel de Argentijnse militaire dictatuur als de Britse neoliberalen rond premier Margaret Thatcher speelden op de nationalistische gevoelens om de binnenlandse problemen weg te kunnen moffelen. Vandaag is het openlijk de bedoeling de bodemrijkdom in de zee te kunnen exploiteren.

Er loopt al een tijdje een claim bij de VN van zowel Londen als Buenos Aires over de grenzen van het continentaal plat (gedeelte van een continent dat onder water staat), waarbij Groot-Brittannië in antwoord op de Argentijnse aanspraken de desbetreffende commissie vroeg om geen rekening te houden met de vragen in verband met de Falkland/Malvinas eilanden. Toen bleek dat de Britse regering een contract heeft lopen met een privé firma om naar olie te boren in de wateren rond de eilandengroep, vaardigde de Argentijnse regering een decreet uit dat een nieuwe vergunningsplicht oplegt aan alle schepen die via routes varen die opgeëist worden door Argentinië. Deze vergunning heeft kennelijk de bedoeling transport naar de Malvinas-eilanden te beletten van materiaal dat dient voor olie-exploratie.

Anderzijds snijdt dit decreet van Buenos Aires een nieuw hoofdstuk aan. Normaal gezien heeft een land volledige soevereiniteit over de binnenwateren en de havens. Dus kan het toegang tot en gebruik van de havens ook aan regels onderwerpen tenzij er een verdrag zou bestaan voor onbeperkte toegang tot de havens. Daarnaast hebben schepen die door de territoriale wateren varen het recht van 'onschuldige doorvaart' volgens de Wet op de Zeeconventie. Dus als ze geen haven aandoen is er moeilijk tegen hen op te treden. De Britse regering heeft in reactie op het Argentijnse decreet haar aanspraken herhaald op de ontwikkeling van een olie- en gasindustrie in het gebied, maar gaf geen commentaar op het decreet zelf. Zal Argentinië nu effectief het decreet ten uitvoer brengen, en op welke wijze zal ze de 'onschuldige vrije doorvaart' controleren? De officiële verklaringen hebben het over een 'vreedzame' controle. De Argentijnse autoriteiten verhinderden intussen het uitvaren van een cargoschip met naadloze pijpleidingen aan boord, uit de haven Campana. De vracht kwam van de Argentijnse afdeling van internationale Techint groep, die ontkent dat hun materiaal de Malvinas als bestemming heeft.

Malvinas en Falkland

De eilanden die gekend staan als de 'Malvinas' (naar de stad 'Saint Malo' van waar Bretoense kolonisten afkomstig waren) of Falklands (zoals de Britten ze benoemden) behoorden tot de Spaanse kroon, maar werden ook door Britten en Fransen geëxploreerd. In de 18de eeuw werden ze bij het Brits koloniaal gebied gerekend. Engeland had in 1806 en 1807 tweemaal tevergeefs geprobeerd om Argentinië binnen te vallen. Bij de onafhankelijkheidsverklaring van 1816 bevestigde Argentinië zijn soevereiniteit over de eilanden als voormalig Spaans koloniaal gebied. In 1833 gingen de Britten over tot militaire bezetting van de eilanden. De Malvinas werden nu de Falklands en werden bevolkt met Britse onderdanen. Sedertdien blijft Argentinië ze nog steeds opeisen, en gebruiken de Britten ze om hun 'rechten' te doen gelden over de grondstoffen en olie in de zuiderse poolwateren, tot op vandaag.
In 1981 besloot de Argentijnse militaire junta gebruik te maken van nationalistische gevoelens en de Falklandeilanden te bezetten, om zo de aandacht af te leiden van interne problemen. De Argentijnse legerleiding had ten onrechte aangenomen dat het Verenigd Koninkrijk, dat in die tijd zware economische en sociale problemen kende, niet op de bezetting zou reageren. Dit bleek een misvatting omdat juist ook premier Margaret Thatcher de aanval om dezelfde redenen gebruikte om het land te herenigen en en passant haar volgende verkiezingsoverwinning veilig te stellen. Argentinië veroverde en bezette in maart en april van 1982 de eilanden op de Engelsen. Hierop verklaarde het Verenigd Koninkrijk de oorlog aan Argentinië. In juni landden Engelse troepen op de Falklandeilanden. De Britten wisten de eilanden vrij eenvoudig te heroveren en eisten een zone op van 200 zeemijl rond de eilanden, met militaire aanwezigheid. De oorlog kostte aan ongeveer 900 mensen het leven, onder wie 255 Britten. Een jaar later viel de militaire junta van Galtieri, maar deze oorlog bracht Thatcher een felle verkiezingsoverwinning. Argentinië is zijn soevereiniteit over de Malvinas steeds blijven opeisen.
Er wordt gesproken van grote olie- en gasvelden: geologische ramingen spreken over 60 miljard barrels olie in het gebied rond de Falklands/Malvinas. Reeds in de jaren '90 is er exploratie gebeurd maar de hoge uitbatingskosten om de olie uit de diepzee te halen deden het project stilvallen. Toen schommelde de prijs per vat ruwe olie tussen 10 en 15 dollar, vandaag draait die om de 80. Een en ander wordt dus haalbaarder. Als de omvang van de voorraden bevestigd worden dan gaat het om een oliereserve even groot als die van de Noordzee, die de Britse economie al 25 jaar mee heeft helpen ondersteunen.

London verwierp begin dit jaar nieuwe claims van Argentinië en meldde dat een contract was getekend met een privé-onderneming om olieboringen in de regio uit te voeren. Daarop antwoordde Buenos Aires met het reeds vermelde decreet om schepen te controleren. De Britse onderneming Desire Petroleum voert van op zee-installaties boringen uit, maar meldt expliciet dat het weg blijft uit Argentijnse wateren. De Britse minister van buitenlandse zaken, David Miliband, antwoordt op het Argentijnse protest dat “alles volledig in overeenstemming gebeurt met het internationaal recht”. Buenos Aires beschuldigt Londen ervan een akkoord van 1995 over gezamenlijke exploratie van de eilanden, met de voeten te treden.

De recente ontwikkelingen brengen ook de wijzigingen in de internationale verhoudingen weer op de voorgrond. Argentinië kreeg unaniem steun tijdens de Cancun-meeting van de Rio Groep van Latijns-Amerikaanse landen en de Caraïben (22 februari 2010). Hoewel er geen officiële verklaring werd afgelegd verklaarde de Mexicaanse president Felipe Calderon achteraf dat er een document was opgesteld waarin volledige steun wordt verleend aan Argentinië in zijn territoriaal dispuut met London. De Argentijnse presidente, mevrouw Cristina Kirchner-Fernandez, toonde zich tevreden met deze steun maar onderstreepte dat het erom gaat de grootmachten van de Veiligheidsraad van houding te doen veranderen. Er werden gesprekken aangekondigd tussen Argentinië en de VN secretaris-generaal Ban Ki Moon. Hugo Chavez, president van Venezuela, beschuldigde Londen ervan “een van de verfoeilijkste voorbeelden van kolonialisme” te vertegenwoordigen. Hij viel meteen ook de Organisatie van Amerikaanse Staten die 'voor niets meer dient' aan. Hij verklaarde dat “we niet meer in 1982 leven”, en dat Argentinië niet langer alleen staat in zijn strijd.

Tijdens deze vergadering bleek er ook consensus te bestaan om inderdaad een nieuwe Organisatie op te richten waar de Verenigde Staten en Canada niet worden in opgenomen. Dit is een idee dat al langer de ronde doet, maar waar het dispuut tussen Londen en Buenos Aires zeker geen rem heeft doen op zetten. In dit verband pleitte de Mexicaanse minister van buitenlandse zaken, Patrica Espinosa, voor een organisatie zonder de States en Canada, die handiger is om beslissingen te nemen, en zich kan concentreren op de strijd tegen de armoede, betere bestuurbaarheid en ontwikkelingsprogramma's. “We denken dat dergelijke organisatie ons werkelijk zal helpen bij een betere integratie. Dit is voordelig voor elk van onze landen. Het zal de stem van ons subcontinent naar buiten uit helpen versterken, ons meer invloed verschaffen en de mogelijkheid verbeteren om betere politieke en commerciële uitwisselingen te realiseren.” De woordvoerder van de Braziliaanse president nam niet de uitdrukking “een OAS zonder VS” in de mond maar had het over de “nood aan een eigen forum voor de landen uit Latijns Amerika om hun specifieke problemen en aangelegenheden te kunnen bespreken.”

De rechtse pers in Groot-Brittannië reageerde bijzonder oorlogszuchtig op de recente ontwikkelingen. De Britten onderhouden een permanente militaire aanwezigheid op de 'Falklands' van de Britse Zeemacht. Meer dan 1000 soldaten zijn gestationeerd op de eilanden, waar maar zo'n 3000 burgers leven. De regering ontkent dat er een speciale taskforce werd uitgestuurd, maar verklaarde dat ze alle aandacht blijft geven aan de veiligheid op de Falklands en daar een permanente afschrikkingsmacht heeft. Premier Browns zei hierover “We hebben alle voorbereidselen getroffen die nodig zijn om de bewoners van de Falklandeilanden te beschermen”. Defensieminister Miliband van zijn kant zag het als volgt: “De veiligheid van de Falklands wordt verder verzekerd en de routine patrouilles gaan door”. De Conservatie oppositie riep op om de militaire aanwezigheid in het Zuid-Atlantisch gebied te verhogen om een signaal uit te sturen dat er geen misverstanden gekoesterd moeten worden over de Britse bedoelingen. Dit dossier wordt ook gebruikt om de Britse defensie-uitgaven te verdedigen, en de nood te onderstrepen van superioriteit van de luchtmacht.

Recent kwam de olie-onderneming Desire Petroleum met de melding dat de opgepompte olie van slechte kwaliteit is, dat er minder olie is dan de ramingen aangeven, en dat bovendien de exploitatie kampt met ernstige technische problemen. Na dit bericht zakten de aandelen van Desire tot de helft van hun vorige waarde op de beurs van Londen. Meteen daalden ook de aandelen van twee andere olie- en gasexploranten in het gebied, Falkland Oil en Gas FOGL.L Borders & Southern Petroleum, met respectievelijk 13,6 en 12,7%, hoewel het werkgebied van deze laatsten zich situeert in het zuiden van de eilandengroep.