Natuurlijk spelen de 'commerce' en sociale sector daar op in. Zenders als MTV en TMF bieden je een dagelijkse portie rap and bullshit en er gaat geen weekend voorbij of er is wel ergens een graffitiworkshop of jam te beleven. Help, België een getto of een hype? Welke boodschap hebben deze jongeren en welke rol gaat de maatschappij daarin spelen? Vragen, vragen, duizend vragen...

OLDSCHOOL OF NEWSCHOOL?

Hiphop werd geboren in Amerika rond de jaren '70, ergens in de achterbuurten van NY-city. Het vormde een maatschappelijke reactie van jongeren op het leven in de getto's. Hiphop wou vooral een alternatief vormen voor het straatgeweld en druggebruik door jongeren een positiever manier van 'energie uitten' te bieden. Inderdaad hiphop is meer dan een muziekstijl, het is een 'way of life' die leidde tot vier pijlers:

Het DJ-ing ontstond door enkele 'gettokids' die hun muzikaal ei niet kwijt konden omdat instrumenten te duur waren. Ze gaven de moed niet op en gingen experimenteren met de platendraaiers van moeder en vader. Ze ontdekten dat je meer kon doen dan gewoon platen na elkaar mixen. Van zuivere breakbeats (korte muzikale stukjes na elkaar) evolueerde deze techniek naar scratchen en mixen van LP's.

Het rappen was vroeger een MC (Master of Ceremony) die de DJ ondersteunde door het publiek warm te maken met slagzinnen zoals: "Who's in the house, trough your hands in the sky, and wave him from side to side..." Later werd dit vervangen door verhalen in rijmvorm over het leven en over de visie van achtergestelde jongeren.

Breakdance is de lichaamstaal van hiphop. Ook ontstaan uit reactie tegen de bendeoorlogen. In plaats van klappen uitdelen daagden ze hun vijand uit door hen te proberen overtreffen met dansen. Het leek op een soort schijngevecht met de gekste bewegingen. Momenteel is B-dance een erkende dansstijl geworden waar het lichaam allerlei spectaculaire posities bij aanneemt op breakbeats.

Tenslotte heb je nog graffiti, die toch wel een belangrijke plaats inneemt in de hiphop- en Graffiti Jeugddienstcultuur. In de jaren '50 schreven jongerenbendes hun kenteken in de straten als soort van territoriumafbakening. Deze evolueerde tot enerzijds een vorm van alternatieve communicatie en anderzijds een erkende vorm van kunst.

Tegen de jaren '80 had dit fenomeen zijn intrede gemaakt vanuit de USA naar Europa, maar met enige wijzigingen. Want zoals jullie alvast ondervonden, druppelt het in Europa wanneer het regent in Amerika. De Europese jongeren konden zich vooral vinden in het expressieve luik van hiphop. Zij namen vooral de manier van denken en leven over. Maar de echte roots van hiphop, zoals deze in de USA is ontstaan, vind men in Europa (gelukkig) niet terug. En laat dit zo blijven. Het zou betekenen dat we in de ban raken van Amerika, dat de 'anti-globalistenmarsen' grote grappen zijn en dat mensen op straat komen, maar helaas, steeds te laat!

HIPHOP, EEN MAATSCHAPPELIJKE REACTIE OP...

Verder ging ik op zoek naar de meerwaarde van deze (sub)cultuur voor onze hippe hoppers. Subculturen spelen een grote rol in de weg van iedere jongere naar het 'volwassen' worden. Deze gekke trip gaat meestal gepaard met gevoelens van desoriëntatie en onzekerheid. En wat doen wij, de kuddedieren, in tijden van nood: verenigen. Jongeren gaan subculturen vormen om zo deze complexe maatschappij naar hun hand te zetten en te doorspekken met eigen zingeving. De meeste conform met deze samenleving en een kleinere groep dan weer haaks erop.

Ik heb steeds oog gehad voor de zwakkeren. Dus richt ik me hier tot de harde kern, de rebellen. Want het zijn tenslotte diegenen die door de media in een fout daglicht worden gesteld. Deze kern voelt zich op een of andere manier niet gelukkig in deze samenleving en gaat zich verenigen in een microsamenleving met eigen waarden en normen, gekoppeld aan een specifieke 'lifestyle'.

En zo komen we terug bij de 'roots' van hiphop. Hiphop was ooit een symbolisch verzet tegen het leven in het getto, maar de belangstelling van de massamedia was tevens zijn ondergang. 'De commerce' speelde in op deze specifieke 'lifestyle' en leidde tot de hiphop van vandaag. Hiphop, aan het balanceren tussen jeugdcultuur en subcultuur. Maar 'commerce' of niet, deze jongeren hebben nog steeds een duidelijke boodschap volgens mij.

BELGISCHE GETTO'S

Hiphop is en blijft een straatcultuur die je nog in minieme vorm terugvindt in buurten zoals bijvoorbeeld Molenbeek en Borgerhout. Jawel, geloof me of niet, maar België heeft ook zijn getto's. Autochtonen en allochtonen hokken er samen op straat en zingen hun klaagliederen onder de vorm van 'rhymes', 'breackemoves' etc. Deze jongeren hebben nog steeds de middelen niet om zich te ontplooien tot volwaardige hiphopburgers.

Hier en daar vind je toch enkele gelukkigen, zoals RAB en ROC uit Schaarbeek, die enige status verworven hebben in onze Belgische hiphopcultuur. Word up, aan hen. Maar de hiphop van vandaag is meer dan een maatschappelijke reactie tegen het leven in de achterbuurten van BXL en A'pen. Voor het overgrote deel is het een vrijetijdsbesteding, een vorm van cultuur waar jongeren zich mee profileren in deze anonieme samenleving. Toch is de institutionalisering en de daarbij horende commercialisering slechts een deelantwoord op dit complexe fenomeen.

Voor de echte hiphoppers bestaan er naast de 'fun' en de 'kick' nog andere belangrijke waarden die de hiphopcultuur van vandaag kleuren. In deze stoere cultuur draait het allemaal rond faam, naambekendheid en respect door de andere hiphopcrews en de buitenwereld.

Misschien begrijpen jullie nu waarom deze attitude en stoere stijl deze cultuur kenmerkt. Men gaat niet zomaar muren bespuiten of breakdancen. Het is een middel geworden om respect af te dwingen. Zo stijgt men op de sociale ladder in het microwereldje. En of je nu rondloopt in een driedelig pak of met je 'baggy' aan, een van de vier elementen moet je beheersen. "And there's hiphop all about", denk ik.

Wie weet biedt het misschien een verhaal achter het uiterlijke en expressieve. Een boodschap die inhoudt dat de maatschappij van vandaag zo vervelend en saai is, dat jongeren gewoon de behoefte hebben om er zich van af te sluiten en zich terug te trekken in een eigen wereldje van 'beats en rhymes'. Kortom, een wereldje van 'love, peace and happiness'. En dan is het aan ons om zich af te vragen wat er fundamenteel zo verkeerd loopt en deze jongeren aanleiding geeft om zich op deze manier te profileren in de samenleving.

Peace, love and unity

Sophia