Op 15 oktober 2014 ging het tegensprekelijk symposium “Vechten voor de vrede” door in CC De Werf te Aalst. Het initiatief ging uit van het Vredeshuis Aalst & Artsen voor Vrede. Dit symposium was gebaseerd op het gelijknamige boek van Jorg Kustermans en Tom Sauer.
Ludo De Brabander van Vrede vzw modereerde het symposium. Hij haalde aan dat de titel van het symposium en dus ook het boek een paradox bevat en dat Vrede veel invullingen kent. Hierna was het woord aan Peter Van den Bossche, hij stond in voor de burgemeester en sprak zijn dank uit aan de organisatoren en sprekers.
De eerste spreker van de dag was Jorg Kustermans, hij legde het boek uit aan de hand van een aantal stellingen. Zo zou vrede altijd betwist worden, waarmee hij bedoelt dat mensen verschillende meningen hebben over wat vrede is, hoe we deze vrede moeten bereiken en wat ertoe bijdraagt. Een tweede stelling vertelt ons dan weer dat vrede 'gevaarlijk' kan zijn. Vrede is namelijk enkel vrede als het echte vrede is. De vrede is gevaarlijk wanneer zij zichzelf niet in vraag stelt en wanneer zij paternalistisch is. Een derde stelling was dat het soms zinvol is om te vechten voor vrede. Een vierde stelling leert ons dat vrede onzuiver is en zal zijn. Onzuivere vrede is een na te streven ideaal, want de meeste interventies leveren compromis tussen internationale en lokale verwachtingen. Een tweede punt hierbij is dat vrede zonder gezagsstructuren onmogelijk is. Ten slotte is echte vrede 'banaal' en we moeten dit waarderen. Moeten we zeer serieus en patriottisch omgaan met vrede? Als we dit niet doen dan wijst het erop dat we in een vreedzame samenleving leven.
Het eerste tegensprekelijk gesprek “Recht versus Realpolitik” vond plaats tussen Tomas Baum en Alexander Mattelaer. Tomas Baum vertelde dat vrede vooral een ideaal is, vredesverdragen zijn tijdelijk. Zijn oorlog en geweld eigen aan de mens? De visie van de Duitse filosoof Immanuel Kant is de volgende: personen dienen vrij te zijn van onderdrukking en dienen gelijk behandeld te worden. De integriteit en soevereiniteit van landen dient gerespecteerd te worden. Volgens Kant is inmenging in andere landen uit den boze, oorlog is enkel gerechtvaardigd om de eigen rechtstaat te beschermen. Alexander Mattelaer stelde dat het recht en de vredesidee volgens Kant en de Realpolitik een valse tegenstelling is. Beide gaan eerder hand in hand. Hij had het vooral over de zelfredzaamheid. Er zijn soevereine staten maar sanctionering is nodig, er is nood aan regels en wetten.
Het tweede debat was tussen Ludo Abicht en André Gantman en ging over “Vrede in het Midden-Oosten”. Abicht bracht enkele paradoxen voor het publiek. De autonome Jodenstaat was eerst een politiek project, maar veranderde naar religieus project. De koers bleef echter ongewijzigd, zoveel mogelijk land en zo min mogelijk Palestijnen. Telkens wanneer de Palestijnen zich op de kaart willen zetten botsen ze op Israël en de Verenigde Staten, en brengen het vredesproces hierdoor in het gedrang. “Nu moet u me eens zeggen over welk vredesproces het gaat, is er wel zo’n proces?”, aldus Abicht. Tenslotte hebben de Palestijnse vluchtelingen en hun afstammelingen het recht om terug te komen, maar we moeten eerlijk zijn over de moeilijkheid om dit praktisch uit te voeren, zo betoogde Abicht. Gantman verdedigde net als Abicht de tweestaten oplossing, er zijn precedenten denk maar aan de Oslo akkoorden en het conflict Israël – Egypte. Om vrede te sluiten moet men met twee zijn, je sluit ook enkel vrede met je vijand.
Het laatste debat "De spanning tussen vrede en veiligheid" vond plaats tussen Tom Sauer en Jos Vanschoenwinkel. Volgens Tom Sauer moet men de NAVO hervormen tot een soort mini-VN met meer peacebuilding en minder interventie. De NAVO is volgens hem steeds op zoek naar vijanden, duur, niet effectief en besluiteloos als het over kernwapens gaat. Hij was ook bijzonder kritisch voor het onveiligheidsdiscours, dat wordt aangewakkerd in de media. Volgens Vanschoenwinkel dienen we constant te zoeken naar een juist evenwicht in de bewapening. Hij stelde mythes in vraag over de liberale democratie, de nucleair vrije wereld (you can not uninvent it) en het internationale rechtssysteem. Is de mens wel vredelievend? Tom Sauer stelde dat we het goede voorbeeld moeten geven door de wapens te ontmantelen.
Hierna was er een uitleiding door Rik Coolsaet. Hij stelde dat dit debat al verscheidene jaren gevoerd wordt en nog zal gevoerd worden. Tenslotte kreeg initiatiefnemer Jef De Loof een staande ovatie voor zijn inzet voor de vrede. Hierna vond een receptie plaats, waar de deelnemers en sprekers konden genieten van een hapje en een drankje.
Foto's met dank aan Rudy Mergan
