De Zwitserse bevolking heeft op 18 mei 2014 gestemd tegen de aankoop van 22 Zweedse Jas Gripen gevechtsvliegtuigen in een volksreferendum.

Een meerderheid van het electoraat stelde duidelijk dat de 10 miljard Zwitserse franken die daarvoor voorzien waren beter geïnvesteerd worden in civiele doeleinden. De Groep voor een Zwitserland zonder Leger (GSoA) en de SwedishPeace and Arbitration Society (SPAS), de stichtende leden van de Zweeds-Zwitserse Alliantie tegen Nieuwe Gevechtsvliegtuigen, is uiteraard zeer tevreden over het duidelijke standpunt van de Zwitserse bevolking tegen deze wapenaankoop. Het is de eerste keer dat beslist wordt over de aankoop van gevechtsvliegtuigen in een referendum en het is eveneens de eerste keer dat Zwitserland tegen gestemd heeft in een militaire kwestie.

In België kunnen we alleen maar dromen van zoveel invloed van de bevolking of het parlement op het defensiebudget. Toen de Amerikaanse F-16 gevechtsvliegtuigen in 1975 aangekocht werden door België, was het contract al ondertekend voor de parlementairen er hun zegje over konden doen. Premier Tindemans zei toen letterlijk in het federaal parlement: “De beslissing betreffende de aankoop van gevechtsvliegtuigen is genomen. De stemming bij het einde van het debat kan hieraan niets wijzigen, maar kan enkel uitmaken of de regering nog verder het vertrouwen geniet.”

In de komende legislatuur zal een politieke beslissing genomen moeten worden over de vervanging van de verouderde F-16's. Het ziet er niet naar uit dat de bevolking of het parlement veel invloed zullen hebben op deze miljarden-aankoop. Om te voorkomen dat de geschiedenis zich herhaalt, is het belangrijk om nu al je stem te laten horen. De verkiezingen van 25 mei zijn een eerste stap. Alleen de Sp.a en PVDA spreken zich ongenuanceerd uit tegen de aankoop van nieuwe gevechtsvliegtuigen. Groen is iets minder duidelijk door te stellen dat België “best geen peperdure straaljagers aankoopt”.