Van 12 april tot 15 mei gaan de 'Global Days of Action on Military Spending' (GDAMS) door, een mondiale campagne tegen de stijgende militaire uitgaven.
Ontwapen nu om mens en planeet te redden
De mensheid staat op een kruispunt waar politieke beslissingen over defensiebudgetten het traject zullen bepalen van de meervoudige crisissen waarin we zijn ondergedompeld.
Oorlogen en gewapende conflicten verwoesten hele delen van de wereld. Volgens de cijfers van het Zweeds Onderzoeksinstituut SIPRI zijn de wereldwijde militaire uitgaven tussen 2013 en 2022 met 19 procent gestegen, en sinds 2015 elk jaar gegroeid. Toch heeft dit, van Gaza tot Oekraïne, in de Democratische Republiek Congo, Soedan, Myanmar of de Indiase deelstaat Manipur, niets gedaan om hardnekkige conflicten op te lossen of wereldwijde spanningen te verminderen. In plaats daarvan hebben de toegenomen militaire uitgaven en het groeiend militarisme de instabiliteit van de wereldwijde vrede en samenwerking alleen maar vergroot.
Stijgende temperaturen veranderen de klimaatpatronen op een diepgaande en extreme manier. Miljoenen mensen ondervinden nu al de rampzalige gevolgen van de klimaatverandering en de achteruitgang van het milieu, die nog worden versterkt door gewelddadige conflicten. We moeten nu handelen. De fluctuerende weer- en klimaatpatronen hebben directe gevolgen voor de bewoonbaarheid van gebieden en voor de toekomst van fatsoenlijke en duurzame leefomstandigheden voor iedereen.
De wereld bevindt zich op een geopolitiek kruispunt, zelfs nu we de periode na de Koude Oorlog achter ons laten en een nieuw tijdperk van multipolariteit ingaan, vertrouwen de wereldleiders verontrustend genoeg steeds meer op gemilitariseerde oplossingen. Militaire uitgaven worden naar voor geschoven als een noodzaak om alle aspecten van veiligheid te handhaven. Ondertussen is er een groot netwerk van belangen en mondiale macht ontstaan, geleid door een zeer klein aantal supranationale particuliere actoren die bedrijven controleren en regeringen op een puur ondemocratische manier beïnvloeden.
Het is een wereldwijd machtsnetwerk dat militaire en fossiele energiebedrijven omvat en met elkaar verbindt. Een netwerk waarin militarisering niet alleen de dood van honderdduizenden veroorzaakt, maar ook instrumenteel verantwoordelijk is voor milieurampen door de bescherming van fossiele brandstofbelangen en roofzuchtige actoren. Een netwerk dat direct en indirect maatregelen tegenhoudt die zowel de planetaire milieucrisis als het lijden van miljoenen mensen zouden kunnen verlichten. Een netwerk dat er niet voor terugdeinst om winst te maken met de verkoop van wapens aan genocidale actoren, zoals we zien met de militaire steun aan Israël om zijn meedogenloze aanvallen op Gaza voort te zetten.
We moeten democratische macht verzekeren over de hele wereld. Militaire uitgaven wakkeren niet alleen oorlogen en gewapende conflicten over de hele wereld aan, maar nemen ook middelen weg die zouden kunnen worden besteed aan het aanpakken van klimaatverandering, aan het investeren in mondiale rechtvaardigheid (inclusief de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de VN) en aan het bevorderen van vreedzame conflicttransformatie en ontwapening.
Militairen behoren tot 's werelds grootste verbruikers van fossiele brandstof en zijn verantwoordelijk voor 5,5 procent van de wereldwijde broeikasgasuitstoot, terwijl het gebruik van chemicaliën de grond rond militaire basissen vervuilt en generaties lang vergiftigt. Het aanhoudend gebruik van zowel mijnen, clustermunitie als conventionele wapens zorgt ervoor dat gebieden generaties lang onbewoonbaar blijven. De opportuniteitskosten van militaire uitgaven kosten ons de aarde.
We zijn ons ervan bewust dat de huidige uitdagingen waar de mensheid mee wordt geconfronteerd (oorlogen en conflicten, klimaatcrisis, sociale crisis, crisis van de democratie, pandemieën, ontbossing, verlies van biodiversiteit en nog veel meer) mondiaal en grensoverschrijdend zijn. Deze uitdagingen vereisen een gemeenschappelijke en gecoördineerde inspanning die alleen kan worden bereikt door nieuwe allianties uit te bouwen tussen een breed scala aan actoren -van het maatschappelijk middenveld tot internationale instellingen, staten, bedrijven en volkeren- met het oog op de financiering en de creatie van rechtvaardigheid, vrede en mensenrechten voor de planeet.
Samen moeten we ons inzetten voor wereldwijde gemeenschappelijke of collectieve veiligheid, gebaseerd op het opbouwen van vertrouwen, samenwerking en solidariteit. Het terugdringen van militaire uitgaven is een noodzakelijke eerste stap en de beste kans om vrede op te bouwen en een duurzame wereld te creëren met waardigheid voor iedereen.
Daarom:
-Roepen we de regeringen op om de militaire uitgaven te verminderen en in plaats daarvan de dringende mondiale problemen aan te pakken die alle beschikbare middelen vereisen. We moeten de verborgen belangen en de druk van het militair-industrieel complex verwerpen.
-Roepen we op tot echte inspanningen gericht op wereldwijde ontwapening, het staken van de wapenhandel en het stopzetten van wapentransporten naar landen in conflict. Het wordt tijd dat de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties een definitieve datum en structuur vastlegt voor een Vierde Speciale Zitting over Ontwapening, aangezien de laatste zitting 36 jaar geleden plaatsvond en staten hun verantwoordelijkheid en plicht om ontwapening na te streven via het kader van de Verenigde Naties hebben verwaarloosd.
-Roepen we regeringen op om gerechtigheid te prioritiseren boven winsten uit wapenhandel. We roepen hen in het bijzonder op om te stoppen met het leveren van wapens aan en het kopen van wapens van Israël, en om alle bestaande middelen te gebruiken om aan te dringen op een staakt-het-vuren en een einde te maken aan de genocide in Gaza.
-Roepen we op tot een oprechte en actieve discussie over nieuwe en responsieve internationale en regionale veiligheidsarchitecturen, gestoeld op de basisideeën van gemeenschappelijke veiligheid en de Nieuwe Agenda voor Vrede voorgesteld door de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, António Guterres. Van Gaza over Soedan tot Myanmar, conflicten worden niet met militaire middelen opgelost. We roepen op tot een wereldwijd staakt-het-vuren. De logica van vrede moet prevaleren boven de logica van oorlog.
-Roepen we op tot een nieuwe geopolitiek die oorlogen en geweld achter zich laat, en structuren creëert voor mondiaal bestuur in een sfeer van samenwerking en dialoog. Een nieuw post-gewelddadig tijdperk moet opbloeien, gebaseerd op een cultuur van vrede, feministische principes en conflictoplossing gebaseerd op dialoog.
-Roepen we regeringen op om nu te handelen. Een echt decarbonisatieplan is dringend nodig. We veroordelen ook de grote bedrijven in de fossiele brandstofindustrie die de wereldregeringen hebben gekaapt en gecoöpteerd.
-Roepen we het maatschappelijk middenveld op om zich op lokaal, nationaal, regionaal en internationaal niveau aan te sluiten bij de campagne om de stijgende trend van militaire uitgaven tegen te gaan, om de mondiale beweging voor vrede en rechtvaardigheid te versterken, en om besluitvormers uit te dagen die een nooit eindigend militarisme proberen te rechtvaardigen in de naam van onze veiligheid.
In het kader van de GDAMS 2024 en in aanloop naar de verkiezingen later dit jaar, organiseren we op 14 mei het groot Buitenland- en Defensiedebat. Zie kalender