Vorig jaar juni hield president Obama een opmerkelijke rede in Caïro. Hij kwam met uitgestoken hand naar de Arabische en naar de moslimwereld toegestapt. Deze speech werd door onze media fel geprezen maar het effect ervan blijkt niet erg lang stand te hebben gehouden. De verwachtingen over de nieuwe Amerikaanse Midden-Oosten politiek die hij bij deze toespraak opriep zijn in de moslimwereld inmiddels op een dieptepunt beland.

Dat heeft alles van doen met het het Amerikaanse beleid wat het Israëlisch – Palestijnse conflict betreft. Dit conflict wordt algemeen gezien als de kern van de problematiek in het Midden-Oosten. Meer dan een jaar na deze redevoering van de hoop verwerpt de overgrote meerderheid van de burgers uit de Midden-Oosten-regio het VS beleid. Kennelijk is de Caïro hoop niet alleen bij de burgers in de desbetreffende regio vervlogen. Volgens een recente opiniepeiling van het PEW onderzoeksinstituut van Washington, blijkt dat Obama wereldwijd een probleem heeft wat zijn beleid voor het Midden-Oosten betreft. Deze bevraging werd in 22 landen doorgevoerd. Over de thema’s klimaat en economie waren de meningen verdeeld, maar over zijn politiek ten opzichte van Afghanistan, Irak, Iran en het Palestijns Israëlisch conflict was de beoordeling duidelijk negatief. Vooral in de buurlanden van Israël is de afwijzing van de Amerikaanse houding zeer groot. Maar ook in andere landen met een grote islamitische bevolking wordt het Amerikaanse beleid door de burgers sterk afgekeurd.

De beoordeling over de Amerikaanse aanpak Israëlisch – Palestijns conflict in de opiniepeiling.

Goedkeuring of afkeuring % van de bevolking

        BRON: Pew Global Attitudes Project – Obama’s Middle Problem, aug 27.2010

         http://pewresearchorg.

De peiling wijst op groeiende breuk tussen bevolking en leiders in verschillende Arabische landen – kijk maar even naar de cijfers voor Jordanië en Egypte - wat de houding tegenover Israël betreft. Bijna 90% beschouwt Israël als de grootste bedreiging, direct gevolgd door de VS. Het lijdt vanuit deze optiek weinig of geen twijfel dat in de Arabische wereld de groeiende negatieve instelling tegenover het Obama beleid veroorzaakt wordt door de teleurstelling over zijn Midden-Oosten beleid. Volgens de leider van het PEW-onderzoek, professor Shilbley Telhami, is dat het prisma waardoor de Arabieren naar de VS kijken.

Verder stelde de peiling vast dat de Amerikaanse bevolking overwegend een pro Israël houding aanneemt. De steun voor Israël is bij de Amerikanen duidelijk groter dan in de rest van de wereld, want bij de trouwste bondgenoten van de VS in Europa , o.a. in Frankrijk, Groot-Brittannië, is er een neerwaartse tendens waar te nemen.

Opvallend is ook wat deze peiling ons leert over Iran. 75 procent van de ondervraagden meent dat Iran het recht heeft op een nucleair civiel programma. Dat is een stijging met 53 procent ten opzichte van vorig jaar. Zelfs wat het Iraans atoomwapen betreft zijn er merkwaardige evoluties: 57 procent denkt dat een Iraans kernwapen tot een positief resultaat voor het Midden-Oosten zal leiden, wat in 2009 en 2008 slechts door 29 procent gedacht werd. Deze trend kan men verklaren door de halsstarrige weigering van Washington om de ontmanteling van het Israëlische kernwapenarsenaal ter sprake te brengen. Dergelijke stellingsnames zijn vooral de uitdrukking van woede en pessimisme in de Arabische wereld met betrekking tot de gevoerde Amerikaanse buitenlandse politiek, ze vormen geen beoordeling van Iran op zich. Het gaat om een beoordeling van Iran in de context van de Arabische kijk op de wereld, in de context van de Palestijns-Israëlische kwestie en de Arabische kijk op het beleid van Obama.

Het is maar de vraag of het aangekondigde vredesoverleg tussen de Israëlische premier Netanyahu en de Palestijnse leider Abbas daar verandering in zal kunnen brengen.

Antoine Uytterhaeghe