Verkiezingen in Israël

Actieverslag

20/02/2003 - Tiene Holvoet

7 minuten

28 januari 2003
Een mijlpaal in de geschiedenis?
Ja en nee:
Ja, voor de Israëlische verkiezingsgeschiedenis, want Likud won nog nooit zoveel zetels, en Labor moest het nooit eerder met zo weinig zetels stellen.
Nee, want iedereen is de dag alweer vergeten: Irak overstemt alles.
Een verandering?
Ja en nee:
Ja, misschien, een beetje,
althans als er niet weer een 'regering van nationale eenheid' wordt gevormd.
Nee, want 9 kansen op 10 haalt ook deze samenstelling de volle 4 beleidsjaren niet,
En voor de Palestijnen maakt het al zeker geen moer verschil.

Een aanloopje

Wat eerst een vrij saaie en schijnbaar besliste verkiezingswedloop was, kende toch enkele 'oprispingen': tot twee maal toe werd de Likud-partij van Sharon betrokken in fraudeschandalen. Maar dit, noch zijn woede-uitval op tv (die werd afgebroken wegens ongepast en ongeoorloofd in verkiezingsstrijd), schrok kiezers af. Sharon had het immers klaargekregen om zijn meer dan 50 jaar oude imago van roekeloze, bloeddorstige leugenaar te vervangen door een 'wijze, gematigde, centristische leider die de Palestijnen kan onderdrukken, zonder met de Amerikanen te breken'. Dit kon enkel maar omdat de hele Israëlische samenleving naar rechts was opgeschoven, en hij zich profileerde ten opzichte van Netanyahu en het ultra-extremistische nationalistisch kamp.

Daartegenover ben je natuurlijk al gauw 'links'. Dus als Labor 'voorstelt' om de kolonies uit de Gazastrook weg te halen, maar verder gaat met de bantoestanizering en hun 'matrix of control' over de Westbank en met geen woord rept over de Apartheidsmuur (integendeel: Mitzna zei "we zullen de volken volledig scheiden"), dan heet dat 'progressief'. Dat ze dringend meer geld willen om de negatieve effecten van de overdreven militaire uitgaven op de rest van de binnenlandse economie, is logisch, maar of het ook 'links' is? Ik heb nergens opgevangen dat Labor nu eindelijk de 'niet-erkende Palestijne dorpen' binnen Israël zal erkennen en de bar slechte economische situatie die daar al meer dan 55 jaar heerst, zal rechttrekken. 'Apartheid en eigen volk eerst': wat in Israël links heet, noemt bij ons extreem-rechts. (Kwestie van de terminologie in perspectief te zien.)

De 'nieuwigheid' kwam van de Shinui-partij. Afwisselend links en rechts genoemd, maar laat me duidelijk zijn: het is niet omdat je tegen de inmenging van religie in staatsaangelegenheden bent, dat je per definitie van linkse signatuur bent. Shinui is rechts-liberaal. Gezien sinds '48 altijd religieuzen in de Israëlische regering hebben gezeten, en Shinui bij de vorige verkiezingen nog niet echt een alternatief was (Labor maakte nog kans toen), werd deze partij de nieuwe hype.

Dan was er het hele getouwtrek rond twee Palestijns-Israëlische Knesset-leden en één van hun partijtjes. Tibi en Bishara zouden 'staatsgevaarlijk' zijn en met de vijand heulen: waarschijnlijk waren ze iets te kritisch over het Israëlische bezettings- en apartheidsbeleid, en iets te weinig kritisch over Palestijnse en Syrische standpunten. Ondertussen moest de partij van ene Marzel, die openlijk oproept tot het verdrijven van alle Palestijnen uit Israël, zich geen zorgen maken: hen werd geen strobreed in de weg gelegd! Het Israëlisch hooggerechtshof herriep uiteindelijk de ban op verkiezingsdeelname voor beide Arabische heren en de Balad-partij. Of het enige invloed had op de Palestijns-Israëlische kiezers, is nog maar de vraag. Zij zitten immers steeds in een dilemma: ze willen via de Arabische partijen hun aanwezigheid laten voelen, maar aan de andere kant geen legitimiteit geven aan de regels van een politiek systeem dat hen altijd uitsluit.

En tenslotte was er nog de 'campagne' tegen de Palestijnen in de bezette gebieden. Met een ondertussen 'normaal' gemiddelde van 15 Palestijnse doden per week, maakten ze er in de week voor de verkiezingen minstens 25 van. De meeste daarvan vielen op zaterdag ('sabbat') 25 januari in Gaza-stad: een raid diep in de stad waarbij 13 Palestijnen werden gedood en verschillende werkplaatsen werden vernietigd. Naast de ijzerverwerkende magazijnen (waar volgens Israël 'Qassam'-raketten werden gefabriceerd), moesten ook tapijt- en kledingwinkels, drogisterij en andere er aan geloven. Het feit dat voorafgaand aan het afvuren van de 'Qassam'-mortieren op kolonies in de Gazastrook en de Negev-woestijn (waarbij geen slachtoffers vielen), Israëlische helicopters residentiële wijken in Gaza hadden bestookt, werd blijkbaar nergens als te vermelden waard gezien. Laat staan dat de Palestijnse doden en de tientallen gebulldozerde huizen van de voorgaande dagen er voor iets zouden hebben tussen gezeten. Of de bezetting misschien?!

De partijen:

De Israëlische politiek is altijd versnipperd geweest langs de lijnen van de verschillende zionistische stromingen (waartoe alle partijen, behalve de communistische en de Arabische, zich bekennen).

Er zijn in het Israëlische parlement (de knesset) 120 zetels te verdelen. Een kleine 30 partijen en/of fracties proberen daar naar mee te dingen. Een 13-tal slagen erin zetels te behalen.

De drie belangrijkste zijn -uiteraard- Likud en Labor, nu aangevuld met Shinuï.

Likud

werd in 1973 gevormd uit de revisionistische zionisten (rechts en religieus) en de liberalen. Van '77 tot '92, '96-'99 en vanaf 2000 leidden ze knesset en regering. Wil verder op de ingeslagen weg, sluit buiten de Palestijnse partijen niemand uit voor een coalitie, sluit elke oderhandeling uit zolang er 'terror' is (en ze zullen er wel voor zorgen dat dat er blijft).

Labor

bestaat al sinds 1930 en wordt eufimistisch 'de partij die Israël gesticht heeft' genoemd -alsof er geen oorlog en massaverdrijving aan te pas kwam! Zij leidden de overige jaren tussen 1948 en 2000. Een 'arbeiderspartij', maar erg zionistisch, en sinds de jaren '70 vooral een middenklasse stempubliek. Ditmaal willen ze niet in een 'regering van nationale eenheid' plaatsnemen, zei Mitzna. ("We zullen nog wel zien", zei al de rest.) De Palestijnse leefsituatie mag van Labor wel iets beter, maar hen echt alle rechten geven, dat is te veel gevraagd. Van deze partij komt dan ook het zogenaamde 'vredesproces' of 'generueze aanbod': zoveel mogelijk land voor Israël, zo weinig mogelijk Palestijnen, alles onder controle. Mitzna zet deze traditie verder: "er zal gepraat worden"

Shinuï

, geleid door de 71-jarige Lapid (een Joegoslavische holocaust-overlever) verzet zich heftig tegen de chantage in naam van religie. Wil dat ook orthodoxen hun legerdienst opnemen (en andere privileges opgeven), dat het burgerlijk huwelijk mogelijk wordt gemaakt, dat lijnbussen ook op zaterdag (sabbat) kunnen uitrijden. Met de Palestijnen wil Lapid misschien wel praten, maar al zeker niet met Arafat, en "eerst moeten ze alle 'terror' stoppen".

Dan zijn er de religieuze partijen: Shas, de Nationale Religieuze Partij (NRP) en de ultra-orthodoxe UTJ (United Thora Judaism), aangevuld met de 'immigratiepartij' (Yisrael B'Aliyah) en het collectief 'National Union', bestaande uit Russische migranten (Yisrael Beitunu), settlers (Tekuma) en religieuzen (Molodet).

En ten slotte de 'linkse krachten': Meretz, 'one nation' en Hadash (beide gemengde arbeiderspartijen), en de Arabische Ra'am en Balad.

De uitslag en regeringsvorming: 'historisch'?

'Slechts' om en bij de 70% van de geregistreerde kiezers zou zijn gaan stemmen: een 'historisch dieptepunt' voor Israël. Het weze wel opgemerkt dat bij de militairen (en dat is een groot deel van de bevolking) 90% ging stemmen.

Sinds '80 is Sharon de eerste premier die wordt herverkozen.

Likud heeft bijna het dubbel aantal zetels van Labor in de wacht gesleept, Labor zit op een dieptepunt, en Shinuï ziet zijn zetelaantal meer dan verdubbelen!

Partij zetels

Likud 37
Labor 19
Shinuï 15
Shas 11
National Union 7
Meretz 6
NRP 5
UTJ 5
One nation 4
Hadash 4
Balad 3
Ra'am 2
Yisrael B'Aliyah 2

Zo zie je dat Likud ongeveer 1/3 van de kiezers achter zich kreeg, en dat is zoveel als àlle zogeheten 'linkse' partijen samen.

En ja hoor, wie nam er stiekem toch deel aan coalitiegesprekken? Juist: Mitzna. Was het omdat Labor anders het verwijt kreeg dat Sharon zich tot de religieuzen zou moeten richten, terwijl er nu met Shinuï een kans was hen buiten de regering te houden? Geen idee. Maar Labor doet uiteindelijk toch niet mee.

Het wordt Likud + Shinuï + de NRP (rechts, rechtser, rechtst)! Shinuï mét de religieuzen: leg het maar uit!

Hoe zou de 'internationale gemeenschap' (lees: westerse machten) reageren als de Palestijnen Hamas-politici in hun rangen opnemen? Inderdaad: verontwaardigd, geschandaliseerd, gedegouteerd, 'ze blazen alle mogelijke bruggen op', etc, etc. Maar een oorlogsmisdadiger (her!)verkiezen en de NRP, die vanuit zijn religieus fanatisme als programmapunt heeft het internationaal recht te schenden ("méér kolonies in 'Judea&Samaria'!", -zeg maar Westbank), daar wordt niet om gemaald.

Het Israëlische beleid tov de Palestijnen blijft: "Wij zijn veel sterker dan jullie, wij hebben veel meer wapens, wij bedreigen jullie en schieten op jullie, wij nemen jullie alles af waar en wanneer we maar willen ; maar pas als jullie zwijgen, 'ontwapend' zijn, en kruipen voor ons, kan je misschien een kruimeltje krijgen."

Israël mag nu eenmaal alles: koloniseren, martelen, onderdrukken, moorden, 'etnisch zuiveren', roven,... Het is toch een 'democratie', nietwaar?! Op naar de volgende verkiezingen!

(Tiene Holvoet)

Note:

Ondertussen is ook aan (en in!) Betlehem grond in beslag genomen om 'the wall' op te bouwen. Weer heel wat families worden uit elkaar gerukt ; weer heel wat Palestijnen worden 'opgesloten' tussen muren, prikkeldraad, militaire posten ; de zoveelste landroof door Israël. Nog enkele maanden en hun Apartheidsmuur zal van Noord tot Zuid midden op de Westbank staan. Zeg niet dat je het niet hebt geweten.

Bronnen: